Dinozaury - historia pierwszych odkryć
Dinozaur w języku greckim oznacza "straszny jaszczur". Nazwę dla określenia dinozaurów wymyślił w 1842 roku brytyjski lekarz i poszukiwacz Richard Owen. Termin dinozaur odnosi się do grupy wymarłych zwierząt , gadów, które panowały na wszystkich lądach Ziemi przez ponad 150 mln lat.
w erze mezozoicznej, zwanej erą gadów. Pierwsze dinozaury pojawiły się na Ziemi w triasie, około 265 mln lat temu. Pod koniec kredy, około 65 mln lat temu wszystkie gatunki dinozaurów wyginęły w tajemniczych okolicznościach. Wśród dinozaurów były zarówno największe zwierzęta świata, jak i najstraszniejsi drapieżnicy. Już kilka wieków temu szkielety dinozaurów budziły zainteresowanie ludzi. Znaleziska pierwszych skamieniałych kości i śladów życia tych zwierząt zapoczątkowały ciąg systematycznych badań paleontologicznych, które trwają po dziś.
- Około 300 r. p.n.e. - "kości smoków" z Wuchen. Pierwsze wzmianki, dotyczące skamieniałości dinozaurów, pochodzą z około 300 r. p.n.e. Kronikarz chiński Chang Ou pisał o "kościach smoków" z Wucheng w prowincji Sichuan.
- XVII i XVIII wiek opisy pojedynczych kości w Anglii.Pojedyncze kości wielkiego gada zostały również opisane w XVII i XVIII wieku w Anglii.
- 1677 rok - nieznana tajemnicza kość udowa.W roku 1677 Robert Plot opisał "nieznana tajemnicza kość udowa" i stwierdził, że przypuszczalnie należała ona do olbrzyma, który żył przed potopem biblijnym. Wówczas ludzie nie wiedzieli jeszcze, że może chodzić o wymarłe gady.Jak stwierdzono później, kość opisana przez Plota była podstawą kości udowej teropoda, najprawdopodobniej Megalozaura.
- XIX wiek początek badań naukowych nad skamieniałościami dinozaurów.
- Na początku XIX wieku, kiedy zainteresowanie skamieniałościami stało się przedmiotem badań naukowych, uczeni zaczęli akceptować fakt, że niektóre gatunki zwierząt wymierają.
- 1818 rok początek systematycznych badań skamieniałości zwierząt. W 1818 roku angielski geolog Dean William Buckland rozpoczął systematyczne badania skamielin zwierząt z terenu całej Europy. Uczynił pierwszy krok w kierunku uznania dinozaurów za wymarłe gady. Nadał nazwę zwierzęciu, którego szczęka z zębami została znaleziona w Oxfordshire. Stwierdził, że szczęka należała do Megalosaurusa, co w języku greckim znaczy "wielki jaszczur".
- 1825 rok- "ząb iguany". W 1825 roku żona angielskiego dentysty Gideona Mantella znalazła stożkowatą kość i kilka zębów. Mantell stwierdził, że zęby te należały do przodka współczesnego jaszczura, zwanego legwanem zielonym, z tym, że był to zwierz olbrzymich rozmiarów. Znalezisko nazwał iguanodonem, co znaczy "ząb legwana".
- 1849 rok - dinozaur znaczy "straszny jaszczur". W różnych miejscach na świecie ludzie znajdowali skamieniałości pradawnych zwierząt, lecz nikt wówczas nie przypuszczał, że należały do tego samego rodzaju zwierząt. Przełom nastąpił w pierwszej połowie XIX wieku. Angielski paleontolog i lekarz Richard Owen oznajmił, że zwierzęta te należało traktować jako jedną grupę, odrębną od współczesnych, ponieważ posiadają pewne wspólne cechy. W roku 1849 Owen został "ojcem chrzestnym" dinozaurów, nadał im bowiem nazwę Dinosauria, co w języku greckim znaczy "straszny jaszczur".
- 1858 rok szkielet Hadrozaurusa. W roku 1858 profesor anatomii z Filadelfii złożył pierwszy niemal kompletny szkielet Hadrozaurusa. Liczne skamieliny kości, które zostały odnalezione w stanie New Jersey (USA), pozwoliły Leidyemu wysnąć nieznany dotąd wniosek. Odkrył on, że zwierzę to poruszało się na dwóch kończynach. Zauważył, że tylne nogi Hadrozaurusa były dużo lepiej rozwinięte niż przednie.
- 1859 rok - teoria ewolucji Karola Darwina
- W roku 1859 angielski przyrodnik Karol Darwin opublikował swoje dzieło ''O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego''. Według darwinowskiej teorii ewolucji formy życia zmieniają się w czasie, a organizmy żywe są spokrewnione poprzez swoich przodków. Odkrycia paleontologiczne były świadectwem, które potwierdzało teorię ewolucji.
- 1861 rok - skamielina archeopteryksa. W roku 1861 odkryto w południowych Niemczech pierwszą skamielinę dinozaura i ptaka. Był to ptak, który posiadał kilka cech gadzich, długi kościsty ogon i szpony na skrzydłach. Zanim wyewoluował, jego wcześniejsze formy z pewnością przypominały typowego dinozaura.
- 1878 rok - wielkie znalezisko w kopalni. W roku 1878 w belgijskiej kopalni węgla kamiennego odnaleziono w większości kompletne szkielety iguanodonów. Znalezisko z okolic miasteczka Bernissart liczyło około 40 szkieletów. Louis Dollo ( 1857-1931), profesor i kustosz brukselskiego Muzeum Historii Naturalnej, zrekonstruował wiele ze znalezionych szkieletów. Rekonstrukcja szkieletu iguanodona, przedstawiona przez Dollo, różniła się zasadniczo od wykonanej wcześniej przez Richarda Owena. Stało się to przyczyną rozbieżności w poglądach i nieporozumień wśród naukowców. Według Mantella stożkowata kość iguanodona była rogiem nosowym. Owen przedstawił iguanodona jako duże, czworonożne zwierzę roślinożerne z rogiem na nozdrzach. Z kolei rekonstrukcje Dollo pozwoliły uznać iguanodona za dwunożnego roślinożercą , u którego stożkowaty róg okazał się po prostu jego pazurem. Odkrycia te były przełomowe. Potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia, że niektóre dinozaury mogły się poruszać na dwóch nogach. Uznano, również fakt, że niektóre gatunki dinozaurów żyły stadnie.
- I złoty wiek paleontologii rozpoczął się w latach 70- tych XIX wieku i trwał do lat 30-tych XX wieku.
- Lata 1870- 1890 - rywalizacja Cope`a i Marsh`a W latach 1870 - 90 dwaj amerykańscy paleontolodzy, którzy pasjonowali się tematem dinozaurów, dokonali szeregu spektakularnych odkryć skamieniałości dinozaurów. Byli to Othniel Charles Marsh z Uniwersytetu Yele w Neu Haven oraz Edward Drinker Cope. Uczeni początkowo pracowali wspólnie, jednak z czasem zaczęli ze sobą rywalizować. Obaj panowie organizowali ekspedycje poszukiwawcze w zachodnie części Stanów Zjednoczonych. Marsh odnalazł takie okazy, jak Allosaurus, Apatosaurus, Diplodocus, Stegosaurus, Triceratops. Cope zaś odkrył i nazwał skamieniałości Camarasaurusa, Coelophysisa, Monocloniusa.
- 1905 rok - pierwszy opisany Tyranozaur. Barnum Brown i Henry Fairfield Osborn z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej odnaleźli w Montanie skamieniałości Tyranozaura i przedstawili jego opis.Kontynuatorami badań po Osbornie i Brownie w zachodniej części Stanów Zjednoczonych, a pełniej także w zachodniej Kanadzie, zostali Charles H. Sternberg i jego synowie: Charles M. i Levi Sternbergowie. W kredowych osadach w Albercie odkryli między innymi Albertosaurusa, Edmontonia, Styracosaurusa, Lambeosaurusa.
- 1909 rok - wyprawa do Tanzanii. W 1909 roku kustosz muzeum w Berlinie Werner Janensch został inicjatorem kilkuset osobowej wyprawy paleontologicznej do Tanzanii. Tam w Tendagurze odkryto wiele pięknych okazów, a wśród nich Brachiosaurusa. Szkielet Brachiozaura jest jednym z największych w świecie poskładanych szkieletów dinozaura. Okaz ten jest eksponowany w berlińskim muzeum.
- 1922 rok - odkrycia w Mongolii i w Chnach. W roku 1922 dokonano odkryć w Mongolii i w Chinach. Pod patronatem Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej do Azji wyruszyła grupa pod przewodnictwem Roya Chapmana Andrewsa. Celem wyprawy było odnalezienie skamielin wczesnych ludzi, lecz dokonano całkiem innego odkrycia. Naukowcy prócz wielu skamieniałości dinozaurów, między innymi takich, jak : Protoceratops, Owiraptor, Welociraptor, znaleźli pierwsze skamieniałe jaja dinozaurów. Ekspedycja ta natrafiła w południowej Mongolii na szczątki ponad stu Protoceratopsów i wielką ilość skamieniałych jaj.
- Lata 30-te XX wieku zakończyły pierwszy okres poszukiwań i badań paleontologicznych nad dinozaurami. Ponowny intensywny rozwój zainteresowania tematyką dinozaurów nastąpił w latach 70-tych i wciąż przybywa pasjonatów tych prehistorycznych zwierząt.
Nadesłał:
kraskairena
|